นางสายทอง

สายทอง

สายทองเป็นพี่เลี้ยงของนางพิม มีศักดิ์เป็นญาติแต่อยู่ในฐานะบ่าวของนางพิม เพราะครอบครัวนางพิมไปไถ่ตัวมาได้ บทบาทที่สำคัญของนางสายทองในตอนพลายแก้วเป็นชู้กับนางพิมคือเป็นแม่สื่อให้พลายแก้วและนางพิม

แม่สื่อแม่ชัก

โดยปกติแล้ว พี่เลี้ยงของนางเอกในวรรณคดีก็ค่อนข้างมีบทบาทในการเป็นแม่สื่อให้พระเอกนางเอกมาพบกัน เช่น นางรื่น นางโรย ในเรื่องลิลิตพระลอ สายทองเองก็เป็นพี่เลี้ยงที่เป็นแม่สื่อให้พลายแก้วกับนางพิม

สายทองได้อะไรจากการเป็นแม่สื่อในครั้งนี้? เรามักจะนึกกันไปว่าแม่สื่อจะได้รับสินจ้างเป็นเงินหรือของกำนัลอะไรต่างๆนานา แต่สายทองกลับได้รับเพียงคำสัญญาจากพลายแก้วว่า

ถ้าหม่อมพี่มีคุณแก่ฉันเล่า	เห็นจะเปล่าเจียวหรือน้องมาอยู่บ้าน
คงจะแทนคุณพี่มิได้นาน	ให้สมานเสมอพิมผู้นิ่มนวล
เงินทองของกินสิ้นทั้งนั้น	จะแบ่งปันคนละครึ่งพอกึ่งส่วน
ปรานีน้องสายทองช่วยชักชวน	พอได้พิมจะประมวลสินบนมา

สายทองยอมช่วยพลายแก้วโดยแลกกับวาจาของพลายแก้วที่ว่าจะเลี้ยงดูตนให้เสมอนางพิม สะท้อนให้เห็นถึงความต้องการของสายทอง ในฐานะสาวแก่ ว่ามีความพึงใจในตัวพลายแก้วเช่นกัน แม้จะรู้ตัวว่าถึงจะต้องไปเป็นรองนางพิมก็ตาม สายทองได้พยายามทำหน้าที่แม่สื่ออย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นการพูดจาเกลี้ยกล่อม โน้มน้าว ชักจูง ให้นางพิมอยากมีคู่ และให้พิจารณาพลายแก้ว ซึ่งหน้าที่นี้ได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถของสายทองในการพูดได้เป็นอย่างดี

สายทองชวนน้องให้ชมจันทร์	ผิวพรรณไพโรจน์โชติช่วง
ผ่องแสงแจ้งงามดังเงินยวง	ไยจึงหวงกระต่ายไว้ในวงจันทร์
ร้อยปีก็มิได้คิดจะไปไหน	เหตุใดขังขึงอยู่รึงมั่น
แต่เห็นมาไม่รู้กี่พันวัน	ดูเดือนก็ยิ่งพรั่นอยู่ในใจ
เหมือนหนึ่งเราพี่น้องทั้งสองคน	จนเหมือนกระต่ายในจันทร์ไม่ไปได้
ไร้คู่อยู่กับฟ้าสุราลัย	กระต่ายไพรพร่ำแลทุกเวลา
พี่รักเจ้าฟักฟูมอุ้มประคอง	จนพิมน้องเจริญวัยขึ้นใหญ่กล้า
ทั้งเป็นญาติเป็นทาสท่านช่วยมา	กลัวอาญากลัวอายเสียดายตัว
อนิจจาเกิดมาเสียทั้งชาติ	เป็นอันขาดแล้วไม่รู้ว่าลูกผัว
ดังแหวนทองผ่องศรีไม่มีมัว	จนแต่หัวพลอยประดับประดาดี
พี่รักเจ้าจึงเฝ้าลำบากนัก	แม้นมิรักก็จะเตร่เที่ยวเร่หนี
ถึงจับมาฆ่าเสียก็ตามที	มิตายก็คงจะรอยตลอดไป
ทั้งนี้พี่ยากก็เพราะเจ้า	ด้วยยังหามีเหย้ามีเรือนไม่
พี่จึงต้องรักษาเป็นตาใจ	คุณผู้ใหญ่ก็ชราลงทุกวัน
เหมือนดังไม้ใกล้ฝั่งจะพังล้ม	พี่ปรารมภ์ร้อนใจให้พรั่นพรั่น
ถ้าสิ้นบุญคุณแม่ศรีประจัน	สารพันจะกระจัดกระจายไป
ชายหนุ่มก็จะกลุ้มกันดูถูก	ด้วยว่าลูกนั้นหาพ่อหาแม่ไม่
พี่คิดพร่ำค่ำเช้าให้เข้าใจ	หรือกระไรแม่คิดดูแต่ดี
ถ้าได้คู่สู่สมเมื่อแม่ยัง	เห็นมั่งคั่งสืบสายเป็นเศรษฐี
อายุคนนี้จะนานสักกี่ปี	พี่ว่านี้แม่จะเห็นประการใด

ซื่อสัตย์?

ในตอนพลายแก้วเป็นชู้กับนางพิมนั้น สายทองทำตนเหมือนเป็นนกสองหัว บ่าวสองนาย สายทองมีสองหน้าที่ คือ หนึ่ง เป็นพี่เลี้ยงของนางพิม กับสอง เป็นแม่สื่อให้พลายแก้ว การเป็นพี่เลี้ยงให้นางพิมย่อมรวมไปถึงการระมัดระวังไม่ให้มีชายใดมาลวนลามนางพิม ซึ่งก็ขัดกับหน้าที่อย่างที่สอง คือการชักจูงให้นางพิมอยากมีคู่ หลายคนอาจจะคิดว่าสายทองเป็นคนซื่อสัตย์ เพราะสายทองได้พยายามพูดให้ขุนแผนไม่ไปมาหาสู่นางพิม โดยกล่าวว่า

ถ้าอินทราพากระต่ายให้หายโศก	ทุกแห่งโลกก็ฉินว่าอินทร์ชั่ว
ดวงจันทร์ผันผยองจะหมองมัว	ข้ากลัวเสียแล้วเณรอย่าเจรจา
เนื้อมิได้กินมั่งหนังมิได้ปู	กระดูกจะแขวนคออยู่เหมือนตัวข้า
เจ้าได้พิมก็จะยิ้มอยู่อัตรา	ต้องถูกด่าก็อายแต่สายทอง
เหมือนตีงูมิได่สู่กินแกง	กาเหยี่ยวเฉี่ยวบินไปคล่องคล่อง
แต่นี้ไปพ่ออย่าได้คะนึงปอง	มิใช่ของควรประคิ่นของกินตาย

แต่สายทองก็ไม่ได้ซื่อสัตย์ต่อหน้าที่การเป็นพี่เลี้ยง เพราะเห็นแก่พลายแก้ว และคำพูดของพลายแก้วที่ว่าจะเลี้ยงดูตน กลับไปทำหน้าที่แม่สื่ออย่างดี เห็นได้จากการพูดปลอบนางพิมเมื่อถูกพลายแก้วลวนลาม

เจ้าพลายแก้วเป็นชายบริสุทธิ์	ผ่องผุดยังไม่มีที่กังขา
แม่ก็พรหมจารีศรีโสภา	แต่รุ่นมาไม่มีใครมาแผ้วพาน
พึ่งมาประสบพบพลายแก้ว	เพียงนี้แล้วหรือจะผลักหักหาญ
ให้เคล้าคลึงถึงสองไม่ต้องการ	เป็นมลทินจะประจานอยู่ในใจ
ถึงได้อื่นมาชื่นอารมณ์เจ้า	ถ้าพบเก่าจะเอาหน้าไปไว้ไหน
ชิ้นชั่วจะติดตัวจนตายไป	แม่อย่าได้ด่วนเด็ดเสียเดียวดาย

สายทองจึงน่าจะซื่อสัตย์ต่อการเป็นแม่สื่อมากกว่าการเป็นพี่เลี้ยง